Nhân quả và vận mệnh dưới góc nhìn của đạo Phật

Mỗi người từ khi sinh ra đều có hoàn cảnh không ai giống ai. Buồn vui sướng khổ, ai cũng có nỗi khổ riêng, người ta trông cậy vào thờ cúng, bói toán… với mong muốn thay đổi vận mệnh. Nhưng nếu không thực sự hiểu quy luật nhân quả, chúng ta sẽ không thể thay đổi được vận mệnh của mình từ gốc rễ. Vì thế, nhân quả và vận mệnh luôn theo chúng ta suốt cuộc đời.

Vận mệnh do chính mình nắm giữ

Phật dạy: “Muốn biết quá khứ hay tương lai của một người chỉ cần nhìn những điều người đó đang nhận hoặc đang làm ở hiện tại là có thể biết được”. Qua quy luật nhân quả, Phật dạy ta biết rằng, vận mệnh là do tự bản thân mỗi người nắm giữ, quyết định chứ không phải do thế lực nào tạo nên. Mình tự gieo nhân thì tự gặt lấy quả, tùy theo thiện ác nhiều ít nên có khác nhau.

Quan điểm này hoàn toàn khác với bói toán hay tướng số, tức “thuyết định mệnh” hoặc “thuyết túc mệnh” cho rằng vận mệnh là do trời định không thể thay đổi. Từ quan niệm nhân quả của Phật chúng ta có thể thấy, những việc hiện tại chúng ta đang nhận là do “nhân” đã trồng trước đây tạo ra. Nhân muốn hình thành nên quả thì ở giữa phải có duyên tức điều kiện.

“Nhân” đã tạo ra trong quá khứ thì không thể thay đổi được. Cái có thể thay đổi chính là “duyên”, điều kiện để tạo ra kết quả. Nói cách khác, kiếp trước ít nhiều đều làm điều xấu nhưng kiếp này từ bỏ điều xấu làm việc thiện thì ác duyên sẽ đứt. Nhà Phật khuyên người ta cách thay đổi vận mệnh một cách tích cực và sẽ nhận được phước báo.

Luật nhân quả có công bằng không?

Nếu mệnh tốt mà tâm không tốt thì phúc biến thành tai họa, những người này trước đây có thiện căn phúc đức nay được hưởng phú quý vinh hoa. Nhưng khi được hưởng điều phú quý ấy thì lại tham lam ngũ dục, lợi dụng quyền lực, hại người lợi mình tạo ra nhiều ác nghiệp nên phú quý càng lớn thì ác nghiệp cũng càng nặng.

Nếu tâm tốt mà mệnh không tốt thì họa chuyển thành phúc, những người này trước đây tạo nghiệp ác nay nghiệp ác ấy đã gặp duyên nên bị ác báo. Nhưng do có tâm tốt, làm nhiều điều tốt nên được hạnh phúc vui sướng.

Tâm có thể chuyển được mệnh thì điều quan trọng nhất là phải tích nhân đức, mệnh được tạo ra từ tâm nên những việc tốt xấu đều do con người tự tạo ra, tin vào mệnh mà không tu tâm thì hiểm nguy cũng cận kề. Phật dạy cho người ta sống tốt hơn, cũng dăn dạy để con người tự hoàn thiện bản thân, làm người có ích cho xã hội, biết quan tâm chia sẻ để xã hội ngày một tốt hơn.

Tin và sống theo nhân quả và vận mệnh

Trong tướng mệnh học, người ta căn cứ vào thời khắc sinh ra đứa trẻ, được gọi là “sinh thần bát tự” (tám chữ can chi ghi ngày, giờ, tháng, năm đứa trẻ ấy được sinh ra) từ đó có thể tính ra được số mệnh của người đó) để đưa ra một loạt các dự báo về tính cách và biến cố cuộc đời đứa trẻ sau này.

Thuyết này cũng cho rằng, phẩm cách khí chất và hành vi cử chỉ lời nói của một người quyết định vận mệnh của người đó. Những phẩm chất tính cách trên phụ thuộc vào thời khắc sinh, có được giờ sinh tốt thì vận mệnh tốt.

Tuy nhiên, tướng mệnh học không thể lý giải được tại sao đứa trẻ ấy khi sinh ra lại đúng vào thời điểm ấy, gia đình và môi trường sống ấy mà không phải là thời điểm khác, không gian khác. Tướng mệnh học cổ đại quy kết “sinh tử hữu mệnh, phú quý tại thiên”, tức sống chết là do mệnh, giàu sang đều do trời định, tức một thế lực siêu nhiên huyền bí, thần linh cai quản.